Over de geschiedenis van Helpman is onder andere uitgebreid geschreven door Kees van der Hoef en Anton Kubbenga in het boek "Helpman", (Helpman, 1991 ISBN: 90-6148-008-6).
We verwijzen u graag naar dit boek.
Hieronder vindt u een hele beknopte schets van de historie van onze wijk.
Van Heltman tot Helpman
In de loop der eeuwen heeft Helpman vele namen gehad. Tussen 1245 waarin voor het eerst sprake is van Heltman, en 1670, wanneer de naam Helpman voor het eerst valt, heeft de wijk ongeveer 10 verschillende namen gehad. Dit zijn onder andere Heltman, Haltmin, Helcman, Helpr, Helmerchiamen, Helpman.
Helpman lag vroeger een half uur gaans ten zuiden van Groningen. Het hoorde bij Haren en het kon nauwelijks een dorp worden genoemd. In 1369 koopt Jonkheer van Zellewert een gedeelte van Helpman, dat dan Heltman wordt genoemd. Uit de naam valt af te leiden dat in dit gebied Friezen woonden.
Ruim 300 jaar later koopt Lucas Alting landerijen in Helpman en noemt het Helperbrinck. Hij bouwt een nieuwe woning, buitenplaats Groenestein. Veel stadjers volgen zijn voorbeeld en kopen landerijen als belegging of om zich permanent buiten de stadsmuren te kunnen vestigen.
Linie van Helpman
Na 1700 vestigden zich steeds meer mensen tussen de zuidelijke stadswallen en de Helperlinie. Dit vestingwerk, gebouwd in 1698 onder leiding van Menno van Coehoorn, werd ongeveer een eeuw later ontmanteld. Op het terrein van de Helperlinie bouwde men een gevangenis, de voorloper van de Van Mesdagkliniek.
Industrie
Het inwoneraantal van Helpman groeide enorm door de bloei van de industrie in de loop van de negentiende en twintigste eeuw. Rond 1930 telde Helpman 2000 woningen en 4100 inwoners. De hoefijzerfabriek van Werkman – nog steeds gevestigd in de wijk – de biljartfabriek de Schepper, brouwerij Barbarossa en lakfabriek Sikkens zijn voorbeelden van industrie in de wijk.
Uitbreiding van Groningen
De gemeentegrens van Groningen schoof in 1884 op naar het Helperdiep met de natte brug. Helpman ontwikkelde zich verder door het groeiende inwoneraantal in Groningen, het verbeterde openbaar vervoer met de komst van de elektrische tram en de toename van de industrie. In 1915 raakte Haren Helpman kwijt aan de gemeente Groningen. De gemeentegrens schoof op tot aan de Esserweg en dit bood de gemeente de mogelijkheid zich intensief te bemoeien met uitbreidingsplannen voor Groningen-Zuid. In de zestiger jaren werd de wijk Coendersborg gebouwd. In de negentiger jaren de wijk Klein Martijn.
Kenmerkende architectuur
De directeur gemeentewerken Mulock Houwer en de Amsterdamse stedenbouwer Berlage presenteerden in 1921 het plan om de Verlengde Hereweg, vanaf het RKZ met twee parallelwegen, gescheiden door groenstroken, te verbreden. Kenmerkend voor het plan zijn de ruim opgezette woningen van twee en drie woonlagen met kap aan beide kanten van de Verlengde Hereweg en de brede toegangsweg naar de stad vanuit Haren. Architect Eelkema, ook verantwoordelijk voor het ontwerp van het Helperbad en Huize Eugeria, tekende voor het ontwerp. Tot op de dag van vandaag heeft Helpman het bijzondere karakter behouden door kenmerkende architectuur en de sporen uit het verleden.
